Хол5ут ньиэдьиил
Материал из Yukagiryu
Чэбильгэн хануйльэл иркин одул шоромоньулпэ. Чомоол адуеги хамиэдьаануй эсиэнин кудэдэдин эндьооннэ-эмдьолбэ нпэ эмэйньэ поньоонульэлни нумэгэ. |
|
Йорпурэн вадуннймэн чиик хануойильэлинул Чамуолэл куодьэдуопэги тудэ амаа5алэ иэруудэ5э чамбиинулльэлум, тан льукуолэл уорпэ титтэ эньиэньэн нимэ5э поньаанулльэлни. |
Иркидьэ эсиэ адуоньэ нумэ йиэкльин хонльэлни, йал5ил архаа йахаальэлни, таа йуельэлна лэбиэгэт эгэйдэйэ чомоодьэ атахун амунпэлэ. Титтэл тан амунпэгэлэ йархужэшаальэлна, лэбиэгэт абудудэ. |
|
Маархадьэн амаапэги тудэ куодьэдуоньэн иэруучэр кэвэйльэлни, йал5илнинь кэриэн и тадаат
лукул тудуруут чамэ саль5ариипэ курульуолпэдэ5энэ йуонаа. Титтэл тан чамэ салызариипэлэ тунгудэн-тиэнгудэн ча5адьэстэн лукул тудуруут ваарэйлаанаа. |
Тии лэбиэ нойпэдэ аал иркиэльэл, амунпэ норхо5аальэлни таасилэ йэдэйльэл чомоодьэ эндьоон йооги. |
|
Полчэнмэ угурчэпэгин алба5а лукул льиркиэнаай, чамэ саль5ариипэ мэ ча5адьаани тадаат
йэлэкунугурчэньдьэрукун чамэ йуоги курульуомуй. |
Лэбиэгэт укойльэл чомоодьэ эндьоон- хол5от,эсиэ адуодэньэ тан инэргэ лоудульэлни, титгэгэлэ лэбиэлэ шаарльэлум. |
|
Лукул тудуруут чамэ йэлэкунугурчэньдьэрукунэк-хол5олэн пулгэйл, тан амаапэги тудэ куодьэдуоньэн тан экуу5а кэриэни, лукул титтэ5энэ мэр умусэйм. |
Паайпэ ибилиэллэ, эндьоонгэлэ орньэрильэлум: "Ноноон кудэдэмэк митул лэгитэйэ шоромопул — пулут таасилэ адуо Идьии мит лэндоолит амдатчиили! Идьии Тэт митул лэгитэк! |
|
Пайпэ йэлэкунугурчэньдьэрукуннинь оориньэрэн мэр орньиэнаай. Хуодиир мит лвгитиичэпэ пуньмэк? - мэт конмэ тадаат куодьэдуо.Хадьир мит тэнибуньир йабатэйли! Хадьир тэт митул логигэк! |
Кэбэсь хол5от йа5ил йа5илгэн, хадунгэ тудэл эгиэдэллэ илитэм, таа поньоони эмбэйэ, шоромо эл лэйдоойэ, эмидьэпул. |
|
Хол5ол йал5ида5ал5ан ууй, тан хадаа тудэл аарэй тадаат йуочии, мэ хуодэбандьэ тороньэирукуипэк поньаан ул. |
Паайпэ тан эмидьонпэннкиэсь, йуом — титуон толоупэлэк ходоонил! Таатмиэ хол5от оольэл: паайпэнин, уорпэнин лэгулэк поньиильэлум, Лэндоолит эл амданиккэн монут. |
|
Пайпэ кэлуй тадаат йуом — ан талавпэлэн худуол5ул! Ан таат бандьэ хол5ол нолльэнь: лэгулэ пайпэнинь тадааг уорпэнинь попьильэлум, тэнубуньир, эл йабан у5ан монур. |
Нингэльидьэ тудэл йэдэйнульэл, таат лэгитиэльэлум амдайэ ханичэ шоромонтэйлэ |
|
Пойойнэн тудэл йэдэйнулльэнь тадаат эвльикиэльэлдэ йэруучэ чии5анэ логитиэнулльэлум. |
Иркидьэ паайпэ ин родьильэлум, тудин кэлльэл хол5от, молльэл: "Мэт боусьэ мэ кэбэсьэ, идьии титкэлэ лэгитэтум йэн хол5от". |
|
Маархадьэн пайпэ нун ниндэ5энэ хол5ол тудинь келльэнь тадаат мони: "Мэт хадьир мэ кэвэчэн, мэт льуолуол5а виэлльэ, гитхэнэ логитэт". |
Мэжжэсь чомоодьэ чумгрэлгэт паайпэ, нумэгэт йуом - шэйрэсьэ пугэлбиэньэйэ пудэнмиэдьэ чомоодьэ шоромоло. Тудэл кэсиимэлэ толоупэгэлэ, попьагальэлум нумэ архаа. |
|
Чамэ чугирэлгат пайнэ мондьэйльэнь, нимэ5эт йокэ пулгэрэймэлэ тадаат чамэ амунньэй монильэньтэгэньэй, сукидьэврэй, халдэйнуй квдэттэгэлэ йуомэлэ. Тудэ иэруул5анэ — талавпэлэ нимэ валь поньим. |
Идьии чуотэ пугэлбиэньэйэ шоромо - чучуна лэгитиэм ханичэ шоромопулгэлэ. |
|
Танун лайаат монильэнтэги кодэ-Чучунаа иэруучэ чии5анэ логитиэнаам. |
Боусьэ-шо5иэй тудэл таннуги, ханьин уорпэпул чоммунуни, омосьо ханичэпулноот кудэни. |
|
Тудэл сауаай, уорпэ чамульэлн удэуэ гадаат иэруучэиэ нолаальэльгудэгр. |
Словарь трудных слов и выражений
Язык верхнеколымских юкагиров | Язык нижнеколымских юкагиров |
амунпэ — кости, в данном случае- бивни йархужэшэм — раскачивать йэдэйнуй - показываться иркиэй-задрожить лэгитэйэ шоромопул-кормильцы лэндоолит — голодая нингэльидьэ — много раз норхорой — шевелиться чунрэл — свист шоромо эл лэйдоойэ — не понятное людям, странное эл амдааниккэн монут — чтобы не умерли эмэльолбэнпэ - младшие братья и сестры |
йэдэйнул - появился льиркэ — дрожать, трястись льукуолэл уорпэ — младшие дети логитиичэпэ — кормильцы шойойнэн - много раз тэнубуньир - голодая ча5адьэс - пошевелить ча5адьэстэн - раскачивать чамэ саль5ариипэлэ - большой зуб (клык) чугирэл - свист wадулпэ ньикэдэлнгинь ньиэдьийуолпэги - юкагиры друг другу рассказывали эл йабану5ан монур — чтобы не умерли |